Wonder
wonder van scheemda
Eikemaheert heeft een verloren erwtje geadopteerd en terug gekweekt: het Wonder van Scheemda. De erwt is een superzoete doperwt, die ook gedroogd heerlijk is in soepen en stoofschotels. De erwtensmaak is meer uitgesproken dan die van de groene erwt of de spliterwt. In 2018-2019 kwam de droogerwt in kleine oplages te koop. In 2019-2020 is het aanbod ruimer. Ingrid Oyevaar uit Warffum heeft een minidocumentaire over de teelt van het erwtje gemaakt. (foto’s onder: Corné Sparidaens / illustratie: Rita Ottink))
Verse: de zoetste
Wonder van Scheemda is vers een fantastische doperwt. Koks als Dick Soek (Piloersema, Den Ham), Willem Bos (De Basiliek, Appingedam) en Fareeda van de Marel (restaurant Sepia, Groningen) koken er graag mee.
De smaak is zoet, superzoet. Is enkele weken per jaar beschikbaar vanaf onze akker, handgeplukt (half juli-eind augustus). Ook voormalig culinair recensent Jacques Hermus teelt in zijn woonplaats Haarlem in zijn volkstuintje dit herwonnen erwtje. Hermus zegt op de site van RTV Noord, waar hij op 3 augustus 2021 te gast was: ‘Alleen de naam is al leuk natuurlijk. Maar het is een vergeten ras dat helemaal verdwenen was, maar met de restanten heeft iemand het weer opgekweekt. Ik heb ze ook in mijn eigen volkstuin naast de normale erwtjes. Ze zijn zoeter en groter, ik kan me voorstellen dat-ie weer is opgekweekt.’
In dezelfde uitzending een video gemaakt op Eikemaheert, waar Angela wat meer uitlegt over de smaak en de bereiding. Zie Video van RTV Noord (3-8-2021)
Gebruik
Erwten vormen een goede bron van eiwitten. Wie minder of geen vlees eet, kan terugvallen op bonen en erwten als plantaardige bron van eiwit. Erwten en bonen hebben de capaciteit om stikstof uit de lucht in de bodem te brengen en er zelf eiwitten uit op te bouwen.
Week de erwt minimaal 4 uur in ruim water, liefst wat langer. 100 gram droge erwt levert ongeveer 240 gram geweekt product. Gebruik de erwt in stoofschotels, soepen of als bijgerecht.
Vervang kikkererwten eens door dit Nederlandse peulvruchtje. Als een recept 400 gram uitgelekte kikkererwten uit blik voorschrijft, zet dan 170 gram Wonder van Scheemda te weken en giet dat later af. Koop voor leuke recepten ons boekje 7x erwten in de week.
Achtergrond
Het Wonder van Scheemda is een doperwtje dat in de jaren ’20 en ’30 op de markt kwam als stamdoperwt (zaadbedrijf Zwaan en De Wiljes in het Groningse Scheemda). Later is het verdwenen. Ruurd Walrecht van De Oerakker heeft zaden teruggevonden en bewaard. Via voormalig bestuurslid van de stichting, Ariën Baken, kreeg Eikemaheert zaden en die hebben we vermeerderd. We telen de erwtjes samen met tarwe, waaraan de plantjes zich kunnen vastgrijpen, zodat ze niet gaan liggen. We telen ze akkerbouwmatig, oogsten ze gedroogd en schonen ze uit. Lees meer over oude soorten en het erwtje in een interview met Ariën Baken.
Genetische diversiteit: waarom belangrijk?
Het zaad dat nu in land- en tuinbouw wordt gebruikt, is veredeld op opbrengst, smaak en andere eigenschappen belangrijk voor de teeltzekerheid. Maar daardoor verdwijnt de biodiversiteit. Stichting De Oerakker spreekt zelfs van genetische erosie. Het brede arsenaal aan genetische eigenschappen dat in al die rasjes zat, versmalt. Dat is jammer, omdat allerlei smaken en eigenschappen verdwijnen.
Diversiteit is ook van invloed op inhoudsstoffen die in groenten zitten. En genetische variatie blijft nodig voor de toekomst om zaad te verdelen als de omstandigheden, bijvoorbeeld het klimaat, dat vragen.
Waar is het erwtje verkrijgbaar?
Helaas is het droge erwtje Wonder van Scheemda de laatste tijd slecht leverbaar. We hebben 2 lastige teeltjaren achter de rug. Dit jaar waren we zelfs bang het erwtje kwijt te raken. Eerst was het te koud, waardoor de zaden moeilijk kiemden. Toen werd het lang droog en warm. Door de stress schoten de planten te vroeg in bloei en maakten snel peultjes aan, maar veel te weinig. Het veld kwam niet mooi vol te staan en het onkruid greep zijn kans. Bovendien was er het peulboordertje, een rupsje dat de erwtjes inboorde. Gelukkig hebben we uiteindelijk voldoende erwten kunnen winnen om volgend jaar weer uit te zaaien en om te leveren aan De Zaderij. Die zorgt ervoor dat ieder die het wil zelf het erwtje kan telen. Het is verkrijgbaar in mooie zakjes, zie de website. Vanaf eind 2023 hebben wij zelf voor de echte liefhebber enkele zakjes beschikbaar. Houd onze website in de gaten, of abonneer je op onze nieuwsbrief.
Het Wonder van Scheemda vond zijn weg naar de betere restaurants, zoals:
- Piloersema, het restaurant van Dick en Hilda Soek in Den Ham
- Restaurant De Basiliek Appingedam
- Restaurant Sepia Groningen
- Café restaurant Metro Amsterdam
Recept Wondersoep van boer Piet: veganistische erwtensoep
Nodig: voor 1 liter soep
- 1 ons Wonder van Scheemda
- 1 aardappel
- 1 selderijstengel
- 1 ui
- 1 prei
- 1 plak selderijknol
- peper, zout, pimentón de la vera, olijfolie
Wel de erwten in een halve liter water, 4-8 uur. Snij de groenten, maar hou een halve plak van de knolselderij achter. Voeg de gesneden groenten toe aan de erwten in het welwater en breng het geheel aan de kook. Als het kookt het vuur temperen en zachtjes aan de kook houden, minimaal een uur en liever wat langer. Haal er na afloop een paar eetlepels erwten uit, en maak de rest van de soep met een staafmixer fijn, maar niet tè fijn. Breng de soep op smaak met zout, peper en steeds hele kleine mespuntjes pimentón (die zeer pittig is). Voeg de achtergehouden erwtjes weer toe. Snij de rest van de selderijplak in blokjes en bak ze in een koekenpan snel krokant. Voeg de knolselderij bij het opdienen toe aan de soep.
